භින්නෝන්මාදය සහ ඒ හා සමාන අනෙකුත් මනෝචිකිත්සක ආබාධ – SCHIZOPHRENIA SPECTRUM AND OTHER PSYCHOTIC DISORDERS
භින්නෝන්මාද වර්ණාවලි ආබාධ සහ අනෙකුත් මනෝචිකිත්සක ආබාධ යනු මනෝ ව්‍යාධිය මූලික රෝග ලක්ෂණය වන මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයන් කාණ්ඩයකි. මෙම ආබාධයන්ට Hallucinations (සැබෑ නොවන සංවේදී අත්දැකීම්) සහ Delusions (යථාර්ථය මත පදනම් නොවන නොනැසී පවතින ව්‍යාජ විශ්වාස) ඇතුළත් වේ.
භින්නෝන්මාදය යනු පුද්ගලයෙකුගේ පැහැදිලිව සිතීමට, යථාර්ථය තීරණය කිරීමට, හැඟීම් කළමනාකරණය කිරීමට, අන් අය සමඟ සම්බන්ධ වීමට සහ හොඳින් ඥානාන්විතව ක්‍රියා කිරීමට ඇති හැකියාවට බලපාන සංකීර්ණ හා දිගුකාලීන මානසික රෝගයකි. භින්නෝන්මාදයේ රෝග ලක්ෂණ ප්‍රධාන කාණ්ඩ තුනකට අයත් වේ:
- ධනාත්මක රෝග ලක්ෂණ (මනෝචිකිත්සක රෝග ලක්ෂණ): එනම් Hallucinations සහ Delusions (මායාවන්).
- සෘණ රෝග ලක්ෂණ. මේවාට අභිප්‍රේරණය් නැතිවීම, එදිනෙදා ජීවිතයේදී උනන්දුවක් නැතිවීම හෝ වින්දනය නොමැතිකම, සමාජයෙන් ඉවත් වීම සහ කතා කිරීම අඩුවීම, හැඟීම් පෙන්වීමේ අපහසුතාව, සැලසුම් කිරීමේ අපහසුව, ආරම්භය සහ ක්‍රියාකාරකම් පවත්වාගෙන යාම ඇතුළත් විය හැකිය.
- සංජානන රෝග ලක්ෂණ: මේවාට අවධානය, අරමුණු කිරීම සහ මතකය සම්බන්ධ ගැටළු ඇතුළත් වේ.
“භින්නෝන්මාදය වර්ණාවලිය සහ අනෙකුත් මනෝචිකිත්සක ආබාධ” ආබාධ පන්තියට අයත් අනෙකුත් අබාධයන් වන්නේ:
මිත්‍යා ආබාධය – Delusional Disorder
මිත්‍යා ආබාධය යනු මනෝ මවා ගැනීම්, චින්තන ආබාධ, මනෝභාවයේ ආබාධ හෝ බලපෑම සැලකිය යුතු ලෙස ප්‍රමුඛවීමෙහි මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයකි. මිත්‍යාවක් යනු දෙයක් කෙරෙහි නොසැලෙන විශ්වාසයකි. මෙම විශ්වාසය පුද්ගලයාගේ සංස්කෘතියේ හෝ උප සංස්කෘතියේ කොටසක් නොවිය යුතු අතර අනෙක් සියල්ලන්ම පාහේ මෙම විශ්වාසය වැරදි බව ද පිලිගත යුතුය.
පීඩාකාරී, ඊර්ෂ්‍යාව සහ උත්කෘෂ්ට ලෙස බොහෝ ව්‍යාකූල ආබාධ තිබේ. එය භින්නෝන්මාදයෙන් වෙනස් වන අතර යම් පුද්ගලයෙකු භින්නෝන්මාදය සඳහා වන නිර්ණායක සපුරාලන්නේ නම් එය මිත්‍යා ආබාධ ගනයට නොගැනේ. මනෝචිකිත්සාව සහ ඖෂධ මගින් ව්‍යාකූල ආබාධය ප්‍රතිකාර කළ හැකිය.
මිත්‍යා ආබාධ වර්ග කිහිපයකි:
- Erotomanic: මෙම වර්ගයේ පුද්ගලයින් විශ්වාස කරන්නේ වෙනත් පුද්ගලයෙකු, බොහෝ විට වැදගත් හෝ ප්‍රසිද්ධ කෙනෙකු තමන් සමඟ ආදරයෙන් බැඳී සිටින බවයි. ඔවුන් මිත්‍යා පුද්ගලයා සම්බන්ධ කර ගැනීමට උත්සාහ කළ හැකි අතර එම පුද්ගලයා ලුහුබැඳ යාමේ හැසිරීම් වල නිරත විය හැකිය.
- Grandiose/උත්කෘෂ්ට: මෙම වර්ගය ඇති පුද්ගලයින්ට ස්වයං-වටිනාකම, බලය, දැනුම හෝ අනන්‍යතාවය පිළිබඳ අධික උසස් හැඟීමක් ඇත. ඔවුන් විශිෂ්ට දක්ෂතාවයක් ඇති බව හෝ වැදගත් සොයාගැනීමක් කර ඇති බව ඔවුන් විශ්වාස කළ හැකිය.
- Jealous/ඊර්ෂ්‍යාව: මෙම වර්ගයේ පුද්ගලයන් විශ්වාස කරන්නේ ඔවුන්ගේ සහකරු හෝ සහකාරිය හෝ ලිංගික සහකරු හෝ කිසිඳු ස්ථිර සාක්ෂියකින් තොරව ද්‍රෝහිකමක් කරන බවයි.
- Persecutory/පීඩාකාරී: මෙම වර්ගයේ පුද්ගලයන් විශ්වාස කරන්නේ යමෙකු හෝ යම් දෙයක් අයථා ලෙස සැලකීම, ඔත්තු බැලීම හෝ ඔවුන්ට (හෝ ඔවුන්ට සමීප කෙනෙකු) හානි කිරීමට උත්සාහ කරන බවයි.
මිත්‍යා/ Delusional ආබාධය හඳුනා ගැනීම සඳහා රසායනාගාර පරීක්ෂණ කිසිවක් නොතිබුණද, සෞඛ්‍ය සේවා සපයන්නන් විවිධ රෝග විනිශ්චය පරීක්ෂණ වන රුධිර පරීක්ෂණ වැනි විවිධ රෝග විනිශ්චය පරීක්ෂණ භාවිතා කළ හැකිය.
සංක්ෂිප්ත මනෝචිකිත්සක ආබාධය – Brief Psychotic Disorder
සංක්ෂිප්ත මනෝචිකිත්සක ආබාධය යනු මායාවන්, මායාවන් සහ ව්‍යාකූලත්වය වැනි හදිසි සහ තාවකාලික මනෝචිකිත්සක හැසිරීම් වලින් සංලක්ෂිත මනෝචිකිත්සක තත්වයකි. එය බොහෝ විට සිදු වන්නේ කම්පන සහගත සිදුවීමක් හෝ දැඩි ආතතියකට ප්‍රතිචාරයක් වශයෙනි. රෝග ලක්ෂණ එක් දිනක් හෝ මාසයක් වැනි කාලයක් පමණක් පැවතිය හැකි නමුත්, එම පුද්ගලයා ප්‍රචණ්ඩකාරී හැසිරීම් හෝ සියදිවි නසාගැනීමේ අවදානම වැඩි කිරීමට තරම් දරුණු විය හැක.
සංක්ෂිප්ත මනෝචිකිත්සක ආබාධය පිළිබඳ තීරණාත්මක කරුණු:
- රෝග ලක්ෂණ: රෝග ලක්ෂණ අවට යථාර්ථයෙන් වෙන්වීම සහ ක්‍රියාකාරීත්වය නැතිවීම ඇතුළත් වේ. සෞඛ්‍ය වෘත්තිකයෙකුට රෝග විනිශ්චයකට ලඟා වීමට නම්, ඔවුන් අවම වශයෙන් පහත රෝග ලක්ෂණ වලින් එකක්වත් හඳුනා ගත යුතුය: මායාවන් (Delusions සහ Hallucinations), අසංවිධානාත්මක කථනය, හෝ දැඩි ලෙස අසංවිධානාත්මක හෝ ව්‍යාකූල හැසිරීම.
- කාලසීමාව: රෝග ලක්ෂණ පැය 24 කට වඩා වැඩි නමුත් මාස 1 කට වඩා අඩු කාලයක් පවතී. මෙම කාල පරිච්ඡේදය සම්පූර්ණ සමනයකින් පසුව අවසන් වන නමුත් අනාගතයේ දී නැවත ඇතිවීමේ හැකියාව ඇත.
- උප වර්ග: එය කැපී පෙනෙන ආතතියකින් යුත් සංක්ෂිප්ත මනෝචිකිත්සක ආබාධයක් ලෙස වර්ගීකරණය කළ හැකිය (“සංක්ෂිප්ත ප්‍රතික්‍රියාකාරී මනෝචිකිත්සක ආබාධ” ලෙසද හැඳින්වේ), සැලකිය යුතු ආතතියකින් තොරව සංක්ෂිප්ත මනෝචිකිත්සක ආබාධයක් සහ පශ්චාත් ප්‍රසව ආරම්භය සමඟ සංක්ෂිප්ත මනෝචිකිත්සක ආබාධයන් ද ඇතිවිය හැක.
- ප්‍රතිකාර: සාමාන්‍ය ප්‍රතිකාර විකල්පයන් අතර ප්‍රති-සයිකෝටික ඖෂධ සහ මනෝචිකිත්සාවද ඇතුළත් වේ.
මුල් මනෝවිද්‍යා කථාංගය භින්නෝන්මාද ආබාධ, භින්නෝන්මාදය, හෝ මනෝචිකිත්සක රෝග ලක්ෂණ සහිත මානසික ආබාධ වැනි නිදන්ගත මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයක පළමු ලකුණ විය හැකි බව සැලකිල්ලට ගැනීම වැදගත්ය. රෝග ලක්ෂණ මාසයකට වඩා වැඩි කාලයක් පවතින්නේ නම් සංක්ෂිප්ත මනෝචිකිත්සක ආබාධ රෝග විනිශ්චය සාමාන්‍යයෙන් නැවත ඇගයීමට ලක් කෙරේ.
කෙටි කාලීන භින්නෝන්මාද ආබාධය – Schizophreniform Disorder
Schizophreniform ආබාධය යනු භින්නෝන්මාදයට සමාන රෝග ලක්ෂණ බෙදා ගන්නා නමුත් මාස 6කට වඩා අඩු කාලයක් පවතින මානසික සෞඛ්‍ය රෝග විනිශ්චයකි. මෙහිදි පුද්ගලයෙකුට මවාගත් දෙයින් සැබෑ දේ පැවසිය නොහැක. මෙම ආබාධය මාස 1 සිට හය දක්වා පවතින මනෝචිකිත්සක රෝග ලක්ෂණ වලින් සලකුණු වේ. රෝග ලක්ෂණ මාස 6කට වඩා වැඩි කාලයක් පවතින්නේ නම්, වෛද්‍යවරු එම පුද්ගලයා Schizophreniform ආබාධයකට වඩා භින්නෝන්මාදයෙන් පෙළෙන බව සලකති.
Schizophreniform ආබාධයේ රෝග ලක්ෂණ භින්නෝන්මාදයේ රෝග ලක්ෂණ වලට සමාන වන අතර පහත සඳහන් දෑ ඇතුළත් විය හැකිය:
- Delusions/මිත්‍යාවන්: රෝගියාට සැබෑ හෝ සිතින් මවාගත් දේ අතර වෙනස හඳුනාගත නොහැකි අතර, ඔහුගෙ විශ්වාසයන් සාවද්‍ය බව පෙන්වන කරුණු ඉදිරිපත් කළත් ඒවා ඔහු ඒත්තු ගන්නේ නැත.
- Hallucinations/මායාවන්: ඔහුට පියවි ලෝකයේ නැති, ගඳ සුවඳ, ශබ්ධ හෝ ස්පර්ශයන් දැනේ.
- අසංවිධානාත්මක කථාව: අන් අයට, ඔහුගේ ප්‍රකාශයන් අපැහැදිලි විය හැකිය; ඔහු විකාර වචන භාවිතා කිරීමට හෝ එක් මාතෘකාවකින් තවත් මාතෘකාවකට ඉක්මනින් ගමන් කිරීම කල හැකිය.
- අසංවිධානාත්මක හැසිරීම: ඔහු වේගයෙන් ගමන් කිරීම, රවුම්ට ඇවිදීම හෝ නිරන්තරයෙන් ලිවීම ආරම්භ කල හැකිය.
- සෘණාත්මක රෝග ලක්ෂණ: වරක් ඔහුට සතුටක් ලබා දුන් දේවල් කිරීමට ඔහුගේ හැකියාව හෝ ආශාව නැති විය හැක. එසේත් නැතිනම් සැලසුම් සකස් කිරීම, හැඟීම් ප්‍රකාශ කිරීම හෝ ඔහුගේ සුපුරුදු සනීපාරක්ෂාව සහ ලිංගික චර්යාවන් පවත්වා ගැනීම වැනි පුරුදු සිදු කිරීම අපහසු විය හැකිය.
මෙම ආබාධයට නිශ්චිත හේතුව තවමත් නොදන්නා නමුත් පර්යේෂකයන් සිතන්නේ ජාන, ජෛව රසායනික සහ පාරිසරික සාධකවල එකතුවක් සම්බන්ධ විය හැකි බවයි. භින්නෝන්මාද රෝගය වර්ධනය වීමේ ප්‍රවණතාවක් දෙමාපියන්ගෙන් තම දරුවන්ට සම්ප්‍රේෂණය විය හැක. දුර්වල සමාජ අන්තර්ක්‍රියා හෝ අධික ආතති සහගත සිදුවීමක් වැනි පාරිසරික සාධක මගින් මෙම ආබාධය වර්ධනය වීමේ ප්‍රවණතාවක් උරුම වී ඇති පුද්ගලයන් තුළ Schizophreniform ආබාධ ඇති කළ හැකිය.
භින්නෝන්මාද ආබාධ සඳහා මූලික ප්‍රතිකාරය ප්‍රති-සයිකෝටික ඖෂධයකි. රෝග ලක්ෂණ ආරම්භ වී මාස හයක් ඇතුළත විසඳා ගන්නේ නම්, තාවකාලික රෝග විනිශ්චය ඉවත් කරනු ලැබේ.
අසාමාන්‍ය චින්තන ක්‍රියාවලීන් සහ අස්ථායී මනෝභාවය – Schizoaffective Disorder
Schizoaffective ආබාධය යනු අසාමාන්‍ය චින්තන ක්‍රියාවලීන් සහ අස්ථායී මනෝභාවයකින් සංලක්ෂිත මානසික ආබාධයකි. මෙම රෝග විනිශ්චය සඳහා භින්නෝන්මාදය (සාමාන්‍යයෙන් මනෝ ව්‍යාධිය) සහ මනෝ ව්‍යාකූලත්වය හා බයිපෝල අක්‍රමිකතාව හෝ මානසික අවපීඩනය යන ආබාධ දෙකෙහිම රෝග ලක්ෂණ අවශ්‍ය වේ. ප්‍රධාන නිර්ණායකය වන්නේ මානසික රෝග ලක්ෂණ නොමැතිව අවම වශයෙන් සති දෙකක්වත් හැඟීම් නොමති ලක්ෂණ පැවතීමයි.
Schizoaffective ආබාධයේ රෝග ලක්ෂණ:
- විකාර මනෝ මායාවන්
- මායාවන් (දෘශ්‍ය සහ ශ්‍රවණ)
- අක්‍රමවත් සිතුවිලි විකාශනය
- සිතුවිලි නොමැතිවීම
- මානසික අවපීඩනය
- උන්මාදය (ශක්තියේ හදිසි වැඩිවීමක්)
- සන්නිවේදනයේ ගැටළු
- අමුතු හැසිරීම
- අසංවිධානාත්මක චින්තනය
- දෛනික ක්‍රියාකාරකම් නිවැරදිව සිදු කිරීමට නොහැකි වීම
Schizoaffective ආබාධයට නිශ්චිත හේතුව නොදනී. නමුත් මෙම තත්වයට සාධක කිහිපයක් දායක වේ:
- ජානමය නැඹුරුතාව: තත්ත්වය වර්ධනය වීමේ වැඩි ප්‍රවණතාවක් උරුම විය හැක
- මොළයේ රසායනයේ වෙනස්කම්
- මරණය හෝ දික්කසාදය වැනි ආතති සහගත සිදුවීම් රෝග ලක්ෂණ අවුලුවාලිය හැක.
දිගු කලක් තිස්සේ පාලනය නොකළ Schizoaffective ආබාධයේ සංකූලතා ඇති විය හැක. ඒවානම්:
- සියදිවි නසා ගැනීමට උත්සාහ කිරීමේ අවදානම වැඩි වීම
- සමාජ හුදකලාව
- කාංසා ආබාධ
- පවුල් සහ අන්තර් පුද්ගල ගැටළු
- මත්පැන් සහ අනෙකුත් මත්ද්‍රව්‍ය අනිසි භාවිතය පිළිබඳ ගැටළු වර්ධනය කිරීම
Schizoaffective ආබාධ සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීම රෝගයේ වර්ගය සහ බරපතලකම මත රඳා පවතී. මෙම ප්‍රතිකාර සඳහා ඖෂධ සහ මනෝ චිකිත්සාව ඇතුළත් වේ. ඖෂධ ප්‍රති-සයිකෝටික (Delusions සහ Hallucinations වැනි මනෝචිකිත්සක රෝග ලක්ෂණ කළමනාකරණය කිරීමට), මනෝභාවය ස්ථායීකාරක (උසස් සහ පහත් මට්ටම් කළමනාකරණය කිරීමට) සහ විෂාදනාශක (මානසික අවපීඩනයේ කථාංග පාලනය කිරීමට) වලින් සමන්විත විය හැකිය. මනෝචිකිත්සාව රෝගීන්ට ඔවුන්ගේ ගැටළු ගැන කතා කිරීමට, රෝග ලක්ෂණ වඩා හොඳින් කළමනාකරණය කිරීමට සහ සබඳතා ගොඩනඟා ගැනීමට උපකාර කරයි.
ද්‍රව්‍ය සහ ඖෂධ-ප්‍රේරිත මනෝචිකිත්සක ආබාධය – Substance and Medication-Induced Psychotic Disorder
ද්‍රව්‍ය/ඖෂධ-ප්‍රේරිත මනෝචිකිත්සක ආබාධය යනු පුද්ගලයෙකු මත්පැන්, මත්ද්‍රව්‍ය හෝ ඖෂධ භාවිතය හෝ ඉවත් කිරීම සම්බන්ධ මායාවන් හෝ මායාවන් වැනි මනෝචිකිත්සක රෝග ලක්ෂණ අත්විඳින තත්ත්වයකි. නීති විරෝධී මත්ද්‍රව්‍ය, බෙහෙත් වට්ටෝරු සහ මධ්‍යසාර ඇතුළු විවිධ ද්‍රව්‍ය මෙම ආබාධය අවුලුවාලිය හැක. මනෝචිකිත්සක රෝග ලක්ෂණ මත්වීමේදී හෝ ඉවත් වීමේදී ඇතිවිය හැකි අතර සති කිහිපයක් පැවතිය හැක.
මෙම ආබාධයේ මූලික රෝග ලක්ෂණ වන්නේ මත් වීමේ හෝ ඉවත් වීමේ සාමාන්‍ය රෝග ලක්ෂණ ලෙස සැලකිය හැකි ප්‍රමාණයට වඩා දරුණු මායාවන් ය.
මෙම ආබාධය රෝග ලක්ෂණ වන්නේ:
- අසාමාන්‍ය හා සැක සහිත විශ්වාසයන්
- “මිනිස්සු මා ලබා ගැනීමට සැරසී සිටිති” හෝ “මිනිස්සු මා ගැන ඔත්තු බලමින් සිටිති” වැනි නිරවද්‍ය විය නොහැකි පීඩා පිලිබඳ මිත්‍යාවන්.
- මායාවන්, හෝ ඇත්ත වශයෙන්ම නොමැති දේවල් ඇසීම හෝ දැකීම. (Delusions සහ Hallucinations)
මෙම රෝග ලක්ෂණ මනෝ ව්‍යාධියේ “ධනාත්මක රෝග ලක්ෂණ” ලෙස සැලකේ. මීට අමතරව, මනෝවිද්‍යාවේ “ඍණාත්මක රෝග ලක්ෂණ” කිහිපයක් ඇත.
ඒවාට ඇතුළත් වන්නේ:
- චිත්තවේගීය ප්‍රාකාශනය අඩු වීම
- අභිප්‍රේරණය නොමැතිකම
- දුර්වල චින්තනය (කථනයේ දරිද්‍රතාවයෙන් අනුමාන කෙරේ)
ද්‍රව්‍ය/ඖෂධ-ප්‍රේරිත මනෝචිකිත්සක ආබාධයේ රෝග ලක්ෂණ සාමාන්‍යයෙන් උග්‍ර වන අතර එය පවතිනුයේ ද්‍රව්‍ය හෝ ඖෂධ ශරීරයෙන් ඉවත් කරන තෙක් පමණි. කෙසේ වෙතත්, සමහර අවස්ථාවලදී, සම්බන්ධ වන ද්‍රව්‍ය හෝ ඖෂධ වර්ගය අනුව, මනෝචිකිත්සක රෝග ලක්ෂණ සති කිහිපයක් දක්වා පැවතිය හැකිය.
මනෝචිකිත්සක සිදුවීමක් අවුලුවාලිය හැකි ද්‍රව්‍ය අතරට කොකේන්, ඇම්ෆෙටමින්, ෆෙන්සයික්ලිඩින් (PCP) සහ මධ්‍යසාර ඇතුළත් වේ.
වෙනත් වෛද්‍ය තත්වයක් නිසා ඇතිවන මානසික ආබාධ – Psychotic Disorder Due to Another Medical Condition
වෙනත් වෛද්‍ය තත්වයක් හේතුවෙන් ඇතිවන මානසික ආබාධය යනු තාවකාලික හෝ නිදන්ගත රෝගයක් සමඟ මනෝචිකිත්සක රෝග ලක්ෂණ ඇති වූ විට දෙන රෝග විනිශ්චයකි. මෙය ඉරුවාරදය හිසරදයේ සිට ආඝාතය හෝ කම්පන සහගත මොළයේ තුවාල දක්වා පරාසයක පවතී. ජානමය වශයෙන් බැහැර කරන ලද හෝ වෙනත් ආකාරයකින් මානසික ආබාධයක් වර්ධනය වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති පුද්ගලයින්ට මෙම මනෝ ව්‍යාධිය සහ වෙනත් වෛද්‍යමය සිදුවීමක් අත්විඳීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩිය.
මෙම ආබාධයේ රෝග ලක්ෂණ වන්නේ:
- නොපවතින දේවල් ඇසීම හෝ දැකීම, මායාවන් (Delusions සහ Hallucinations)
- අසංවිධිත කථන සහ චින්තන රටා
මෙම රෝග ලක්ෂණ තාවකාලික සහ කෙටි හෝ දිගු කාලීන විය හැකි අතර, ආශ්‍රිත වෛද්‍ය තත්ත්වය නිරාකරණය කිරීමෙන් පසු ද බොහෝ කාලයක් පැවතිය හැකිය.
මොළයේ පිළිකා සහ ආසාදන, ආඝාතය, ඉරුවාරදය සහ විවිධ අන්තරාසර්ග ආබාධ මෙම මනෝ ව්‍යාධිය ඇති කළ හැකි වෙනත් වෛද්‍ය ආබාධ වේ.
Schizotypal පෞරුෂ ආබාධය – Schizotypal Personality Disorder
Schizotypal Personality Disorder (STPD) යනු සමීප සබඳතා සහ සමාජ අන්තර්ක්‍රියා සමඟ දැඩි අපහසුතාවයේ ස්ථාවර රටාවකින් සංලක්ෂිත මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයකි. මෙම ආබාධ සහිත පුද්ගලයින් බොහෝ විට යථාර්ථය, මිථ්‍යා විශ්වාස සහ අසාමාන්‍ය හැසිරීම් පිළිබඳ විකෘති අදහස් දරයි. මෙම රෝග ලක්ෂණ ඔවුන්ගේ සබඳතාවලට බාධාවක් විය හැකිය.
Schizotypal පෞරුෂ ආබාධයේ රෝග ලක්ෂණ:
- අසාමාන්‍ය විශ්වාසයන්
- හුදකලා වීම, සමීප මිතුරන් නොමැතිකම
- සමාජීය වශයෙන් ජිවත්වීම අපහසුවීම
- හානිකර නොවන සිදුවීම් පුද්ගලිකත්වයට අනර්ථකාරි සිදුවීම් ලෙස අර්ථ දැක්වීම
- ඇඳුම් ඇඳීමේ සුවිශේෂී ක්‍රම
- සැක සහිත බව හෝ ව්‍යාකූල සිතුවිලි
- මිථ්‍යා විශ්වාස
- සීමිත චිත්තවේගීය ප්‍රතිචාර
- මිත්‍යාවන් තිබීම, මෝහය (Delusions සහ Hallucinations)
Schizotypal පෞරුෂ ආබාධයට නිශ්චිත හේතුව නොදන්නා නමුත් පවුලේ ඉතිහාසය සහ මොළයේ ක්‍රියාකාරිත්වයේ වෙනස්වීම් යම් භූමිකාවක් ඉටු කරයි. අවදානම් සාධක අතර භින්නෝන්මාදය සහ වෙනත් මානසික ආබාධ සහිත සමීප ඥාතීන්ගේ පවුල් ඉතිහාසය, ළමා අපචාර, කම්පනය සහ ආතතිය වැනි පාරිසරික සාධක, ගර්භණී සමයේදී දුම් පානය කළ මව්වරුන්ට උපත ලැබූ දරුවන්, මරිජුවානා භාවිතය සහ වැඩෙන විට අඩු පවුල් සමාජ ආර්ථික තත්ත්වය ඇතුළත් වේ. .
රෝග විනිශ්චය පදනම් වන්නේ මානසික රෝග පිළිබඳ පවුල් ඉතිහාසය සහ රෝග ලක්ෂණ ඇති කළ හැකි වෙනත් තත්වයන් බැහැර කිරීම සඳහා ශාරීරික පරීක්ෂණය මතය. Schizotypal පෞරුෂ ආබාධ සඳහා ප්‍රතිකාර සඳහා මනෝ චිකිත්සාව ඇතුළත් වේ. සමහර සිතුවිලි, හැසිරීම් හෝ අර්ධ මනෝචිකිත්සක කථාංග පාලනය කිරීමට ඖෂධ අවශ්‍ය විය හැක.
